Emotieverwerking
Emotieverwerking
Een emotie wordt vaak omschreven als een innerlijke beleving of gevoel van bijvoorbeeld vreugde, angst, boosheid, verdriet dat door een bepaalde situatie wordt opgeroepen of spontaan kan optreden. Emoties zijn subjectieve gevoelens, en gaan samen met lichamelijke reacties en gezichtsuitdrukkingen en gedrag. In biologische zin kan men een emotie ook definiëren als een reactie van onze hersenen op een affectieve prikkel. Dit komt zowel bij mensen als dieren vrijwel automatisch tot uiting in een bepaald patroon van gedrag (bijvoorbeeld vluchten of toenadering) en fysiologische reacties. Het gevoel kan dan gezien worden als een speciale uiting of vorm van emoties die typisch is voor mensen, namelijk de bewuste beleving, of mentale reflectie van een emotie.
Wil je effectief om kunnen gaan met je emoties? Neem ze dan serieus en luister naar de boodschap. Emoties zijn tekenen van een (onvervulde) behoefte. Als mens zijn we (net als alle andere levende wezens overigens) continu bezig met het vervullen van onze behoeften. Emoties maken ons attent op onze behoeften.
Je kunt hiertoe onderstaande stappen hanteren:
Stap 1: Maak je los van de emotie. Mensen hebben de neiging samen te vallen met hun emotie en zich er helemaal in te verliezen. Maar je ‘bent’ niet je emotie. Je ervaart je emotie. De keuze hoe je hierop reageert, is nog altijd aan jou. Maak je dus los van je emotie en bepaal zelf wat je er mee wilt en kunt.
Stap 2: Breng de emotie terug naar de basisemoties. Alle emoties die wij kennen zijn een afgeleide of combinatie van de 5 basisemoties. Zoals een schilder de basiskleuren rood, blauw en geel gebruikt om zijn kunstwerk iedere gewenste kleur te geven, zo gebruiken wij de basisemoties om ons leven met tal van emoties te kleuren.
De vier basisemoties zijn Blij, Boos, Bang en Bedroefd. Daarnaast noemen we hier ‘Body’. De term ‘Body’ gebruiken we hier voor alle lichamelijke emoties/gevoelens, die wij los van onze vier psychologische basisemoties kennen.
Stap 3: Luister naar wat de emotie je wil vertellen. Dit luisteren naar je emotie heeft al direct twee voordelen. Door te luisteren geef je aandacht aan het signaal, waardoor je lichaam het signaal (de emotie) kan verminderen of zelfs stoppen. Bovendien kom je via de emotie achter je behoefte, en kun je zo de benodigde actie ondernemen om je behoefte in te vullen.
Om je wat bij het luisteren te helpen staat hieronder kort de belangrijkste functie van de basisemoties;
De functie van de emotie boosheid is het bewaken van grenzen. Boos worden is gezond. Het heeft als functie het kwetsbare te beschermen en treedt op als er een bepaalde grens wordt overschreden.
Juist als boosheid er niet mag zijn wordt deze ineffectief, het kan zich dan omzetten in woede, agressief of (zelf)destructief gedrag en gaat zich op den duur vastzetten in het lichaam.
De functie van de emotie angst is ons in beweging te brengen naar veiligheid. Als je angst effectief benut denk je extra goed na, wordt je waarnemingsvermogen scherper, neemt je gevoeligheid toe en groeit je lichamelijke vermogen gigantisch.
Als angst er niet mag zijn of onderdrukt wordt, wordt deze meestal juist groter. Alles wat je uitsluit, krijgt immers macht. We ontwikkelen angst voor onze angst. De angst zal hoe dan ook uiting vinden, wellicht op een ander vlak in je leven. Angst vindt altijd inhoud.
De functie van de emotie verdriet is het verwerken van verlies en het aangeven van de behoefte aan steun. Iedereen krijgt in zijn leven met verlies te maken. We worden nou eenmaal niet in het paradijs geboren. De functie van verdriet is om – waar mogelijk in intimiteit en met steun van anderen – een dusdanige verbinding te maken met het verlorene, dat afstand nemen mogelijk wordt.
Mensen zijn vaak bang om verdriet toe te laten. Ze willen zich niet bezig houden met ellende en zich juist richten op ‘vrolijke dingen’. Of ze zijn juist bang dat er zoveel los komt, dat er geen einde aan zal komen. Toch wil ook de emotie verdriet eruit, gevoeld worden, en juist dit ervaren van verdriet brengt meestal de opluchting. Het ervaren van ondersteuning van anderen werkt hierbij versterkend. Ook kun je erop vertrouwen dat er net als een begin, ook een einde is aan de uiting van verdriet.
De functie van de emotie blijdschap is opladen. Blijdschap ontwikkelt de energie om levenslust te ontwikkelen en in stand te houden. Door blij te zijn laad je op en ben je beter in staat toekomstige uitdagingen het hoofd te bieden. Blijdschap heeft een grote genezende kracht. Genieten is een wortel van gezondheid.
Er zijn veel mensen die bang zijn voor hun blijdschap. Blijdschap, voorspoed en geluk kun je immers ook weer verliezen. Is het dan niet makkelijker het in de eerste plaats niet te ervaren? Een andere reden is dat mensen zich schuldig voelen over hun blijdschap. Dit kan te maken met een naaste, een ouder of broertje/zusje, die zelf minder blijdschap in zijn leven heeft (ervaren).
De functie van de lichamelijke gevoelens (Body) is je bewust te maken van je lichamelijke behoeftes. Lichamelijke gevoelens geven je de energie je lichamelijke behoeften (op het gebied van bijv. honger, pijn, warmte, sex) te bevredigen of toename van de behoefte te vermijden.
Al zijn de lichamelijke gevoelens waarschijnlijk het moeilijkste van allemaal te miskennen, ook op dit vlak zijn we er sterren in geworden. Hoe vaak nemen we geen pilletje of middeltje bij lichamelijke kwaaltjes? Het symptoom wordt hier weliswaar door verholpen, het oorspronkelijke signaal van het lichaam gemist…
Stap 4: Neem actie om je behoefte te vervullen of toename te vermijden. We leven in een fysieke wereld. Alle verandering komt daarom uiteindelijk tot uiting in het doen, in actie. Wat kun je in de eerste plaats zelf doen je behoefte in te vullen? En wat heb je hierin in de tweede plaats nodig van anderen? Als je behoefte is ingevuld, is de emotie ook niet meer nodig…